De opkomst van de ZZP-er

Een jong familielid van mij was net een half jaar begonnen met zijn HBO informatica studie en hij kon me al trots vertellen, dat hij al 3 websites onderhield, waarvoor hij per website minstens €1500,- per jaar kreeg om ze te onderhouden en er af en toe content op te plaatsen. Enigszins provocerend zei hij: “het verdient prima, ik kan het doen wanneer het mij uitkomt, heb er nauwelijks omkijken naar en ik heb alle tijd en het geld om veel bier te drinken en de nieuwste games te spelen.” Als hij er nog een paar bij wist te krijgen, dan was die nieuwe studiefinanciering voor hem helemaal geen probleem meer, hij kon zichzelf wel bedruipen. Letterlijk en figuurlijk.

Als we deze lijn doortrekken, dan zal hij wanneer hij over 4, 5 jaar de arbeidsmarkt betreedt en dito websites maal €1500,- verder is wel twee keer nadenken voordat hij in vaste dienst treedt. Ik denk dat de meerderheid van de huidige IT studenten al zo gewend zijn geraakt aan het vrije bestaan van de ZZP-er, dat ze dat prefereren boven het vaste ritme en de verplichtingen van een vaste baan.

Is dat erg? Ik denk het niet. Natuurlijk gun ik mijn neef zijn financiële voorspoed en zijn pleziertjes, maar ook voor het bedrijfsleven is het belangrijk om snel in te kunnen spelen om nieuwe technologische ontwikkelingen. Dat vereist flexibiliteit in de beschikbare kennis en vaardigheden van hun medewerkers. Wij zien in onze praktijk dan ook dat vooral de innovatieve bedrijven steeds meer “open” organisaties worden, waar de regie op de ontwikkelingen weliswaar binnen het bedrijf ligt, maar de uitvoerende partijen vaak van buiten komen.
Producten en oplossingen komen van externe product leveranciers, de bijbehorende specialisten zijn ZZP-er. Het is niet voor niets dat de grote detacheringsbedrijven het moeilijk hebben. ZZP-ers zijn in ieder geval goedkoper en concurreren de grote detacheerders met hun vaak veel te grote overhead kosten gewoon uit de markt. En vaak zijn ze nog beter ook, immers om als ZZP-er aan de bak te komen en te blijven, moet je wel echt iets kunnen, wil men je blijven inhuren.

Voorheen was geld vaak de overweging om voor vaste medewerkers te kiezen. Een ingehuurde ZZP-er die er met een mooi tarief vandoor ging, drukte vaak een stuk zwaarder op de begroting dan een vaste medewerker. Echter, sinds de kredietcrisis horen die exorbitante tarieven tot een verleden. Qua tarieven heeft er in de laatste jaren echt een normalisering plaatsgevonden. Natuurlijk krijgt de ZZP-er nog steeds meer betaald dan een vaste medewerker, maar die vaste medewerker hoeft dan ook geen acquisitie te doen voor een nieuwe opdracht, heeft geen last van leegloop tussen opdrachten door en hoeft zelf niets te regelen voor bijv. zijn pensioen en zijn verdere toekomstgerichte educatie. Ik heb een andere neef die erg goed kan rekenen en die rekende mij voor, dat de kosten die een bedrijf maakt voor het inhuren van een ZZP-er en een vaste medewerker al heel dicht bij elkaar zijn komen te liggen, mits je ook echt alle kosten meerekent. Steeds meer CFO's zijn in staat in dat sommetje te maken en daardoor kijken bedrijven nu anders aan tegen de dienstverbanden van de mensen in hun bedrijf. Recent onderzoek toont dan ook aan dat het aandeel ZZP-ers onder onze beroepsbevolking is gegroeid naar 16%.

Het grappige is, dat de opkomst van de ZZP-er niet alleen massaal gestalte krijgt bij de instromers in de arbeidsmarkt, maar ook aan de andere kant van het spectrum, zeg maar bij de 50 plussers. Bij het in vaste dienst nemen van een 50 plusser moeten sommige bedrijven nog wel eens over een drempel stappen. Maar bij het tijdelijk inhuren van een specialist speelt ook bij die bedrijven leeftijd helemaal niet. Dan gaat het om kennis en competenties. Dus, mits je je vakkennis actueel en modern houdt, is er nog best hoop voor de 50 plussers die uit het arbeidsproces zijn gevallen.

De volgende stap in de opkomst van de ZZP-er is een betere en gedifferentieerdere regel- en wetgeving. De huidige wetgeving is er vooral om gericht om mensen, die in een ZZP-rol tegen te lage tarieven en zonder de normale beschermende wetgeving voor vaste werknemers worden gedwongen te beschermen. Helaas is die wet niet ingericht op bijv. IT specialisten, die hun eigen boontjes kunnen doppen, deze bescherming niet nodig hebben en nu gedwongen worden om bijv. meerdere opdrachtgevers te hebben. Ik heb in de branche her en der al wat rare constructies gezien om zo’n punt te omzeilen. Volgens mij schiet dat helemaal het doel van de wetgeving voorbij. Maar dat zal de opkomst van ZZP-er niet tegenhouden.